Ова е експеримент во социјалната психологија, спроведен од Стенли Милграм во 1963 година. Експериментот добил широка популарност во научните и социјалните кругови. Некои научници сметаат дека овој експеримент е еден од најсуровите во историјата на психологијата.
Учесниците во него имале задача свесно да ги разбудат своите садистички тенденции, предизвикувајќи болка и страдање кај другите луѓе.
Кој е Стенли Милграм?
Роден е во Њујорк на 15 август 1933 година. Милграм влегол во Кралскиот колеџ во Њујорк на Факултетот за политички науки. Но, наскоро станува јасно дека оваа научна сфера не му е интересна. Сепак успеал да ги заврши студиите. За време на студиите Стенли бил сериозно заинтересиран за предметот „Социјална психологија“. Тој дури сакал да оди на Харвард, но тој не успеал бидејќи немал доволно знаење. Сепак, тој не се откажал и за едно лето успеал да заврши 6 курсеви по социјална психологија во 3 различни високообразовни институции. Како резултат на тоа, во 1954 влегол на Харвард.
За време на студентските години, Стенли имал добри односи со предавач по име Соломон Еш, кој станал популарен психолог благодарение на проучувањето на феноменот на конформација. Милграм бил дури и асистент на Еш во текот на истражувањето и експериментирањето.
Кога завршил со студиите, решил да се врати во САД. Таму почнал да работи во Принстон со Соломон Еш. Една година подоцна, Милграм одлучил да ја продолжи својата работа во областа на психологијата, но без Еш.
Суштината на експериментот на Милграм
Во текот на неговиот познат експеримент, Стенли Милграм сакал да знае колку многу маки може да предизвикаат некои луѓе на другите ако ја извршуваат својата должност. Од самиот почеток, мислел да оди во Германија, бидејќи претпоставил дека германскиот народ повеќе се наклонува да се покорува. Ова се должи на нацистичкиот режим, кој ги покажал ужасите на светот. Но, кога ги направл првите обиди во Конектикат, се покажало дека не мора да оди никаде, бидејќи луѓето се исти насекаде.
Резултатите од експериментот на Милграм јасно покажале дека луѓето не се во состојба да се соочат со авторитарно раководство кога имаат наредба да мачат други луѓе, па дури и сосема невини. Се покажало дека лицето ги извршува наредбите од авторитетот, дури и ако тие се во конфликт со сопствените принципи.
Освен во САД, експериментот се одржал и во Германија, Италија, Холандија, Шпанија, Јордан и Австрија. На крајот, се покажало дека, без оглед на нивната националност, учесниците предизвикувале болка кај други луѓе кога им било наредено од нивните претпоставени.
Како бил спроведен експериментот?
Експерименот се одвивал во правец ученик-наставник. Според правилата, ученикот морал да научи долга листа на различни пара зборови и наставникот морал да провери колку добро и прецизно ученикот ги научил овие комбинации. Ако ученикот направил грешка, наставникот морал да го казни со електричен шок. Со секоја нова грешка, наставникот повторно го вклучувал електричното полнење кое се зголемувало секој пат.
За време на експериментот, експериментаторот го уверил наставникот дека е одговорен за животот на ученикот и за завршниот тек на експериментот кога не треба да запре, туку да продолжи, иако никој не му се заканил на наставникот и не му ветил награда.
Како резултат на експериментите било забележано дека 26 од 40 субјекти не покажале никакво сочувство кон ученикот и ја воделе тортурата до смртоносни 450 волти. Само по троен удар од 450 волти експериментаторот објавувал дека експериментот е завршен. Мнозинството наставници виле поготвени да ја зголемуваат волтажата за учениците која би ги довела до смрт во реалниот живот.
Отсекогаш ве мачеле големите прашања? Верувате дека светот не е толку едноставен и дека постојат и работи кои не ги гледаме? На вистинското место сте. Посетете го каналот Мистерии и урбани легенди.
