66-годишниот Анатолиј Чомчоев од Јакутскиот научен центар на сибирската филијала на Руската академија на науките живее во шума во последните 10 години и тој самиот успешно создава алтернативна енергија.
Заедно со неговата сопруга Дијана Чомчоева, магистар за земјоделски науки, живеат далеку од цивилизацијата, но не се одделени од неа. Тие одат на меѓународни конференции, спроведуваат научни истражувања и објавуваат научни статии.
„Кога Дијана и јас сфативме како се неефикасни сончевите панели и фарми со ветерници, почнавме да размислуваме: ‘Каде е излезот?’ Соларните панели и ветерниците се голема работа за богатите кои немаат каде да ги вложат парите. Постојните технологии никогаш нема да се исплаќаат сами за себе и не можат да ја заменат електричната енергија.“, вели Анатолиј.
Тој и неговата сопруга работеле на проектот 5 години и дошле до заклучок дека и најдобрите сончеви панели можат да помогнат со вклучување на телевизорот и полнење на телефонот. „Пет години броев, пресметував, анализирав, спроведував експерименти и сигурен сум дека ова е вистинската одлука“, – вели инженерот, убеден дека лек за сè може да биде пренослив нуклеарен генератор.
Механизмот на неговото работење е толку едноставен што инженерот се плаши да го патентира: откако ќе се објави, другите земји ќе можат брзо да креираат копии и да започнат со тестирање.
„Ова не е обичен нуклеарен генератор, неговиот принцип на работа е сосема поинаков. Не е експлозивен, ладењето не е на вода, туку се врши преку воздухот и конструктивно-техничките решенија. Станицата во Чернобил работеше на вода, имаше ризик од експлозија.“, вели Анатолиј.
Малиот нуклеарен генератор на новата генерација, кој зафаќа површина од околу два квадратни метри, ќе може да произведе моќност од 15 kW и да стане идеална опција за мало село со 100 куќи. Неговата цена е околу два милиони рубли, функционира во автоматски режим, е сосема безбеден и не бара полнење, одржување или замена на резервни делови. Таквиот генератор може да работи без прекин 50 години. Генератор со капацитет до 10 MW ќе обезбеди најмалку 15.000 луѓе со топлина, електрична енергија и топла вода.
Чомчоев од година во година му сугерира на раководството на Јакутија да го преземе овој проект. Производството на еден прототип ќе чини околу 30 милиони рубли. Работата за истражување и развој ќе трае до три години. Но, Јакутија и Русијапостојано го игнорираат.
Интерес за неговиот проект покажала компанијата за нуклеарна енергија „Росатом“, но Анатолиј ги добил затоа што смета дека така неговиот проект ќе тргне во погрешен правец. Според Чомчоев, странските колеги го убедуваат да се откаже од сè и да си оди во странство, каде што ќе бидат веднаш распределени средства за развој. На пример, компанијата Тесла, која активно се занимава со создавање на чисти извори на енергија, веќе му понудила на рускиот инженер работа, ветувајќи дека ќе го финансира неговиот проект.
„Ме викнаа да работам за Илон Маск, неговиот заменик ми рече: ‘Остави сѐ! Во Русија никогаш нема да ги разберат иновативните технологии, но тука ќе имаш сѐ- тестирање, простор и финансирање.’ А јас чекам и се надевам дека најголемиот пробив во историјата на човештвото ќе започне во Јакутија. На прво место, ова ќе има позитивен ефект врз животот на арктичките региони, каде што не е толку лесно. Сега тие се обидуваат да дојдат до некои идеи, иновации, за да заштедат на гориво. Дали знаете со што го споредувам атомскиот генератор? Пред многу години, сите се мислеа какви копчиња се подобри за мобилните телефони, а потоа излезе со мобилен телефон со безжична конекција, и сите овие прашања исчезнаа. Така ќе биде и со атомскиот генератор.“, вели Анатолиј Чомчоев.
