Денес секој 14-ти жител на земјата страда од клиничка депресија. За споредба, во 19 век, 0.05% од вкупното населението страдало од депресија, во средината на 20 век – 5%, а до крајот на 20 век – повеќе од 20% од населението ќе страда од депресија. До 2020 година, депресивните нарушувања ќе се рангираат на второ место меѓу сите болести како причина за недостаток на работен капацитет по кардиоваскуларните болести – ова е прогнозата на Светската здравствена организација и Светската психијатриска асоцијација.
Се разбира, ваквата дијагноза сега е почеста отколку пред стотина години. Постојат две причини: прво, ние честопати размислуваме за квалитетот на животот и се обраќаме на специјалисти. Во деветнаесеттиот век еден рудар или работник кој ја напуштил работата не се брзал да оди кај психијатар или психоаналитичар. Второ, концептот на депресија се прошири. Дијагнози на „панично растројство“, „агорафобија“, „псесивно-компулсивно нарушување“ се случија пред околу половина век. И оттогаш, листата на дијагнози расте. Во принцип, 21 век е време на анксиозност и депресија.
Како депресијата стана секојдневие во денешното општество?
Таа е резултат на глобализацијата и преоптоварувањето со информациите, како и зависи од традиционалните внатрешни човечки проблеми поврзани со спецификите на размислување и системот од односи. Барањата на општеството кон нас се зголемија: ние се обидуваме да одговориме на новите општествени норми и барања за нивото на образование и компетенции.
Бескрајната позадина на информациската бучава прави постојано да го гледаме екранот на компјутерите и паметните телефони. Ова води кон ментално соперништво и споредби: кој е оној кој ужива на плажа, каде оди, каде работи и што купува. Општеството постојано инсистира на докажување на нашиот успех. Доколку порано се одмаравме од информациската бучава, доаѓајќи дома, општеството сега нѐ турка во интензивна социјална интеракција во секое време од денот.
Британскиот психолог Робин Данбар пресметал колку лични контакти можеме да ги одржуваме во исто време – во 80-тите години и според „Данбаров број“ можеме да имаме 150 пријатели. Сега излегува дека можеме да имаме илјадници контакти користејќи социјални мрежи. Нашата приватност во голема мера стана јавна. Ова е причината зошто нивото на стрес се зголемува, а тоа е проследено со физиолошки тензии: непријатност на телото, грчеви во мускулите, болка, нарушувања на спиењето, органска и системска дисфункција. Во најлош случај, психосоматски заболувања. Проблемот е што човештвото расте во квантитет: ние сме веќе повеќе од 7 милијарди.
За да го доживеете стресот полесно е потребно да живеете сега (во времето, во моментов) и тука (во животната реалност). Оваа формула – овде и сега – е прифатена од психолози во различни насоки.
Со какви грижи пациентите се свртуваат кон психотерапевт денес?
Најчесто со страв за здравјето: страв од мозочен удар, срцев удар, опасна заразна болест. Нашите современици масовно стануваат хипохондрици. Тие реагираат на најмалите сигнали на телото и бараат симптоми на болеста, но кој бара – наоѓа.
Загрижените очекувања имаат ефект на снежни топки. Вознемирената личност почнува брзо да реагира на различни информации, се бори и тоа и станува опасна навика. Нејзиниот живот се претвора во пекол: таа постојано се скенира себеси и околината за „предавство“. Многумина од нас губат значаен дел од нашите ресурси во потрага по оваа опасност и се поставиле во непријатни ситуации. И предметот на нивните стравови се „игра“ со нив: од возбуда, зголемен адреналин, зголемување на крвниот притисок, зголемување на пулсот и така натаму. „Па, ти реков дека тоа ќе биде лошо за мене!“ На јазикот на психолозите овој феномен се нарекува „само-исполнувачко пророштво“.
Но дали е можно да се живее без чувство на вознемиреност?
Постои вознемиреност што предупредува на опасност и е здрава и го заштитува човекот. Хроничната анксиозност е секогаш прекумерна, не носи корист, исто така генерира зголемен мускулен тонус и вкочанетост, и може да доведе до психосоматски заболувања. Па бидете внимателни со вашето тело, бидете во контакт со него.
Како да бидете во контакт со телото и да не станете хипохондрици?
Вреди да се однесувате мудро – како кон животот, така и кон себе, кон телото и кон психата. Со помош на наједноставниот, најприродното и најкорисно решение – вештината за свеста. Тоа не е толку знаење, како нешто што треба да го развиете во себе.
Свеста ги спречува непотребните натпревари во главата, овозможувајќи ви да се ослободите од вишокот на остатоци и, како резултат на тоа, од непотребни напори. Реалноста е одличен наставник и асистент. Да живееш во секоја смисла на зборот, е лек и предуслов за здрав начин на живот.
