Развојот на психологијата или поточно, експерименталната психологија во 19-от и 20-от век им овозможи на научниците да ги проучуваат биолошките процеси во човечкиот мозок, емоциите, однесувањето и реакциите. Оваа информација ни дава разбирање за нашите сопствени постапки. Исто така им олеснува на луѓето да продаваат нешто или да ги контролираат другите. Дали верувате во ова? Ако не, прочитајте ги овие 10 психолошки експерименти.
10. Експеримент Карлсберг: „Дури и мало дете може да има нож зад грб!“
Описот на експериментот: замислете кино сала со 148 тетовирани моторџии во неа и само 2 слободни места во средината. Ги купивте билетите, но дали ќе ги заземете своите места или ќе заминете? Компанијата Карлсберг направи таков експеримент.
Резултатот: љубезните моторџии среќно ги поздравуваа храбрите луѓе кои одлучија да ги заземат своите места, па дури и им дадоа пиво. Експериментот покажа дека никој никогаш не треба да им суди на другите по изглед.
9. Ефект на усогласеност на Соломон Аш: „Претпочитам да се согласувам со сите, наместо да бидам поинаков“.
Описот на експериментот: Соломон Аш сакал да ја демонстрира моќта на сообразност во една група. Сообразност е кога однесувањето на лицето се менува под притисок на мислењето на друго, кое дури може да биде погрешно. Учесниците на експериментот требало да ја проценат должината на линиите на таблата, да ја најдат еднаквата, да ја напишат бојата на пирамидата или да ги кажат своите имиња. Во експериментот, сите учесници, освен еден биле актери, а вистинскиот субјект секогаш последен давал одговор.
Резултатот: во 75% од сите случаи субјектот го следел мнозинството, дури и ако било јасно дека одговорот е погрешен. Оние што ги изразиле своите вистински ставови доживеале многу лоши непријатности. Патем, кога некои од актерите изразиле спротивното мислење, субјектите почесто давале точни одговори.
8. Лажен ефект на консензус: „Ако имате поинакво мислење, не сте во право.“
Описот на експериментот: Ли Рос, професор на Универзитетот Стенфорд, предложил субјектите да решат тешка ситуација. Субјектите морале да избираат помеѓу два можни одговори. Тие, исто така, требало да замислат што ќе одговорат другите субјекти и да дадат опис на луѓето кои го дале другиот одговор.
Резултатот: експериментот покажал дека апсолутното мнозинство субјекти мислело дека другите луѓе ги дале истите одговори како што ги дале тие и ги опишале другите луѓе на негативен начин.
7. Набљудувачки ефект и ширење на одговорноста: „Не знам ништо. Некој друг ќе помогне.“
Описот на експериментот: по сензационалното убиство на Кити Џеновезе, каде никој од сведоците не помогна, научниците Џон Дарли и Биб Латане направија серија експерименти за тестирање на реакции.
Резултатот: се покажа дека во итни случаи, луѓето реагираат побрзо ако се сами. Меѓутоа, ако има многу други луѓе, тие ќе се двоумат и мислат дека некој друг ќе помогне. Овој феномен подоцна беше истражуван повеќе и има многу илустративен експеримент: „Соба исполнета со чад“. Луѓето што биле сами во просторијата и забележале чад го пријавиле проблемот многу побрзо од оние што биле во собата со други луѓе кои се однесувале пасивно.
6. 8 часа без никакви уреди: „Моето дете е најдобро. Тие не можат да се размислуваат за лоши работи.“
Описот на експериментот: семеен психолог Екатерина Мурашова создаде хипотеза дека современите деца се забавуваат премногу и се плашат да бидат сами. Таа им понудила на децата да поминат 8 часа без користење на телефон, компјутер и телевизор, но сѐ уште можеле да цртаат слики, да читаат, да шетаат или да прават други работи.
Резултатот: само три од 68 деца од 12 до 18 години успеале да го завршат експериментот, а 7 можеле да издржат повеќе од 7 часа. Остатокот го запрел експериментот велејќи дека биле измачени или дека имале болки во градите или треска. Три деца дури помислиле на самоубиство! Родители, обрнете внимание на ова!
5. Спонтани изрази на лицето и подреденост: „Тоа не е моја вина. Тие ме натераа да го сторам тоа!“
Описот на експериментот: оригиналната цел на експериментот на Карни Ландис била да се идентификуваат моделите за тоа како силните емоции се изразуваат преку мускулите на лицето. Имало линии нацртани на лицата на субјектите за да се олесни мускулното следење. Потоа, тие морале да мирисаат амонијак, да гледаат страшни слики, да допираат жаби, и на крајот, тие морале да обезглават стаорец.
Резултатот: ниеден мускулен образец не бил идентификуван, но апсолутното мнозинство на субјектите било изненадувачки подготвено да го направат она што било побарано да го сторат, а повеќето од тие работи никогаш не би можеле да ги направат во нормален живот.
4. Рингелман ефект: „Јас само ќе те гледам како работиш.“
Описот на експериментот: Максимилиен Рингелман поставил хипотеза дека секој човек помалку придонесува за една заедничка кауза ако работи со други луѓе. Биле спроведени многу различни експерименти (на пример, влечење на јаже, подигнување на тешки работи) меѓу групи со различен број луѓе и биле запишани и само личните резултати.
Резултатот: личните достигнувања на секој човек биле поголеми од нивниот придонес. Научниците објаснија дека луѓето губат индивидуална мотивација кога работат во група.
3. Ефект на социјално олеснување и инхибиција: „Само погледнете во мене!“
Описот на експериментот: психологот Норман Триплет еднаш забележал дека луѓето работат многу подобро кога ги гледаат. За време на тестовите со велосипедистите, се покажа дека присуството на незаинтересираните сведоци ја намалува ефикасноста на луѓето.
Понатамошно истражување беше предложено од Роберт Зајонц кој направи теорија за активација. Според тоа, луѓето покажуваат подобри перформанси ако треба да направат нешто што им е познато пред другите. И, напротив, ако луѓето треба да најдат решение за нова тешка задача, тие поминуваат многу лошо.
2. Хоторн ефект: „Мојот шеф ме сака и го цени она што го правам!“
Описот на експериментот: во компанијата „Вестерн Електрик“, ефикасноста на работниците драстично се намалила. Психологот Елтон Мајо бил поканет да дознае дали има каква било врска помеѓу тоа колку светлина имало во собата. Меѓутоа, за време на експериментот, се покажало дека и подобрувањето на работните услови и нивното влошување позитивно влијаело врз работниците.
Заклучокот е едноставен: работниците сметаат дека се вклучени во нешто важно. Сфатиле дека раководството се грижело за нив и почнале да работи подобро. Газдите треба да го користат овој пристап почесто.
1. Нога на вратата: „Може ли да добијам малку вода? Гладен сум. И немам место за престој.“
Описот на експериментот: психолозите Џонатан Фридман и Скот Фраџиер направиле серија експерименти со кои се обидувале да ги измерат како луѓето ќе реагираат на големите услуги кога ќе се зголеми вклученоста во процесот. Патриша Плинер направила понатамошни истражувања.
Резултатот: ако луѓето прават мала услуга за вас, тогаш шансите се повисоки лицето со задоволство да направи нешто друго. На пример, само 46% од луѓето кои биле замолени да донираат пари за општество против рак се согласиле да го сторат тоа, но оние што морале да носат значка на организацијата се согласувале двојно почесто!
Внимание! Овој трик се користи од страна на успешни продавачи, менаџери и измамници.
Отсекогаш ве мачеле големите прашања? Верувате дека светот не е толку едноставен и дека постојат и работи кои не ги гледаме? На вистинското место сте. Посетете го каналот Мистерии и урбани легенди.
